W 104. rocznicę rozejmu
W minionym tygodniu (16.02.2023.) na Placu Wolności odbyły się uroczyste obchody zakończenia zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Sto cztery lata temu, w dniu 16. lutego, podpisano w Trewirze rozejm z Niemcami. Tą właśnie datę w niecodzienny sposób przypomniano na czarnkowskim rynku. Były wspomnienia, przemówienia i wieńce, ale także pączki i wojskowa grochówka.
Wśród organizatorów uroczystości znalazła się posłanka Maria Małgorzata Janyska, a także Stowarzyszenie CEL, Towarzystwo Miłośników Historii Czarnkowa oraz Edukacja Lubasz. Cel spotkania wyjaśnił zgromadzonym Jacek Kłos - „Powstańczy zryw Wielkopolan rozpoczął się pamiętnym przyjazdem Ignacego Paderewskiego do Poznania 27. grudnia 1918 roku. Walki powstańcze błyskawicznie objęły cały obszar Wielkopolski. Głównodowodzący powstaniem, generał Taczak, podzielił front na kilka odcinków. Dowódcą „czwartego” został porucznik Zdzisław Orłowski. Podległy mu odcinek frontu obejmował między innymi powiat czarnkowski. Czarnków przejęty w styczniu bez walki, został zaatakowany dwa dni później przez silne oddziały niemieckie. Doszło do krwawej potyczki na ulicach miasta, w której zginęło wielu powstańców. Pierwszym poległym był Stanisław Putz. Jego imieniem, w wolnej już Polsce, nazwano ulicę przylegającą do Placu Wolności. Czarnków obroniono. Podczas walk w tym rejonie poległo 82. powstańców. Zacięte walki na wielu odcinkach frontu powstańczego miał powstrzymać rozejm zawarty z Niemcami. Do jego podpisania doszło w Trewirze 16. lutego 1919 roku. Rozejm ten zakończył działania wojenne na terenie centralnej i południowej Wielkopolski. Jednak w wielu miejscach wzdłuż Noteci potyczki trwały nadal. Szczególnie zacięte walki miały miejsce w Walkowicach, Romanowie i Rosku. Ostateczne zakończenie wojny nastąpiło w Wersalu 28. czerwca 1919 roku. Wtedy też określono kształt granicy polsko-niemieckiej na Noteci.”
Uroczystości przebiegały w wyjątkowej atmosferze. Na szczególne uznanie zasłużyła młodzież z Edukacji Lubasz. Szkoła ta, nie bez przypadku nosi imię Ignacego Paderewskiego. Pokazali to jej uczniowie wspaniale przygotowując rocznicowe obchody rozejmu trewirskiego. Zaprezentowano inscenizację teatralną, dotyczącą historycznego spotkania Romana Dmowskiego, Ignacego Paderewskiego oraz generała Taczaka. Moment, w którym generał objął przywództwo powstania. Kompania reprezentacyjna szkoły w bezprzykładny sposób towarzyszyła wszystkim etapom obchodów. Świetnie przygotowani, umundurowani i pełni dumy, pełnili obowiązki współorganizatorów uroczystości. Objęli wartę przy składaniu wiązanek kwiatów pod pomnikiem Powstańca Wielkopolskiego. Przysłuchiwali się też uważnie wspomnieniom członków rodzin powstańców, którzy przedstawili udział swoich krewnych w Powstaniu Wielkopolskim. Wśród wspominających zauważyliśmy Renatę Małecką, Grażynę Sikorę, Macieja Rozbickiego, a także zaproszonego na uroczystości posła Rafała Grupińskiego. Mundur zobowiązuje. I tego dowiedli wychowankowie szkoły mundurowej.
Przy okazji odnotować warto udział przedstawicieli lokalnych samorządów, władz miasta, gminy oraz powiatu. Wśród wspierających wydarzenie, znalazło Miejskie Centrum Kultury, Metrolog, Dora Metal, Nadleśnictwo Sarbia oraz Studio PRINT COM. Szczególnie ważny wydaje się też być udział dzieci. Liczne grono przedszkolaków przyglądało się uroczystości i uczestniczyło w quizie. Na koniec organizatorzy częstowali grochówką i pączkami. Można też było zdobyć okolicznościowe kartki pocztowe ze specjalnie przygotowanym na ten cel stemplem.
Piotr Keil
Nadnoteckie Echa Nr 8/1347 z dnia 21 lutego 2023 r.
